علی غفرانی

حکیمان و پزشکان در طول تاریخ اسلام، تحقیقات گسترده ای درباره طب زنان و مامایی تحت عنوان طب الحُبلی انجام داده و در این راستا آثار و رساله هایی از خود به جا گذاشته اند. بررسی این متون که در اوج شکوفایی علوم در سده چهارم و پنجم هـ.ق به طب مامایی اختصاص یافته بود، روشنگر اهمیت این موضوع به عنوان یکی از شاخص های تمدن بشری در نظام سلامت زنان و نوزادان است. در این پژوهش اصول طب مامایی مورد توجه و سیرتحول این علم تا پایان سده هفتم هجری مورد بررسی قرار گرفت. منابع طب عمومی به عنوان منابع دست اول و بررسی تک نگاری ها و رساله ها در تراز دوم پژوهش، قرار گرفت. این مطالعه به روش کتابخانه ای براساس کُتب مرجع، در دسترس و قابل اعتماد طب اسلامی در دوره مذکور به شیوه تاریخی- توصیفی به همراه تحلیل و نقد پژوهشی و مقایسه تلفیقی با طب مامایی امروز انجام گرفت. این پژوهش می کوشد پس از استخراج فهرستی از مباحث ماماییِ مورد توجه اطباء اسلامی، تا حد امکان محققان و خوانندگان را با تکنیک های مامایی تا پایان دوره مورد نظر، آشنا کند.

سنگ ها همواره از کالاهای مورد تقاضا در جهان اسلام بود. انواع مختلف سنگ های تجاری پس از استخراج از سرزمین های تحت و خارج از سیطره اسلام، توسط بازرگانان مسلمان و غیرمسلمان مورد خرید و فروش قرار می گرفت و به نقاط مختلف حمل می شد. تجارت این سنگ ها به ویژه سنگ های گرانبها به سبب بهای فراوان و همچنین نیاز دائم افراد به خصوص قشر حاکم و ثروتمند به آن ها، سود زیادی برای بازرگانان داشت. این پژوهش ضمن معرفی انواع مختلف سنگ، به بررسی مراکز استخراج و تجارت سنگ ها، اماکن فروش، بازرگانان، انگیزه های موثر در خرید و فروش و روش های بهره برداری اقتصادی دولتها از انواع سنگ در شرق جهان اسلام خواهد پرداخت