علی غفرانی

روابط ایران و افغانستان در طول تاریخ فراز و نشیب‌های متعددی را تجربه کرده است. هم‌زمانی حکومت کمونیستی در افغانستان با اواخر دوران پهلوی در ایران، آغاز روابط چالش‌برانگیزی برای دو کشور بود. نقطه عطف این روابط، سال 1357 و هم‌زمان با وقوع انقلاب اسلامی در ایران بود. این رویدادها، دو کشور را در مسیرهای متضادی قرار داد و زمینه‌ساز تحولات مهمی در روابط دوجانبه شد. بر این اساس، روابط دو کشور، تحت تاثیر عوامل متعددی، ازجمله تحولات سیاسی داخلی و ایدئولوژی حاکم بر هر دو حکومت قرار گرفت. جمهوری اسلامی ایران هیچ‌کدام از دولت‌های کمونیستی افغانستان را به رسمیت نشناخت و در عوض به‌عنوان حامی اصلی مجاهدین ضد کمونیست ظاهر شد. این پژوهش با هدف بررسی سیاست خارجی ایران در قبال افغانستان در بازه زمانی 1357 تا 1371، از منظر تئوری سازه‌انگاری و در پاسخ به این پرسش که چگونه هویت، ایده‌ها و هنجارهای سیاسی در ایران، بر سیاست خارجی این کشور، در قبال افغانستان در این دوره زمانی تاثیر گذاشته است؟ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که هویت انقلابی جمهوری اسلامی ایران، ایده‌های عدالت‌خواهی و حمایت از مستضعفین و هنجارهای ضدیت با امپریالیسم و استکبارستیزی نقش قابل‌توجهی در شکل‌دهی سیاست خارجی ایران در قبال افغانستان، در این دوره یادشده داشته است. اگرچه این عوامل مانع ارتباط رسمی میان حکومت‌ها شد؛ ولی جمهوری اسلامی ایران به حمایت از جهادگران افغانستانی که علیه اشغال شوروی و حکومت کمونیستی افغانستان می‌جنگیدند، به‌منظور ممانعت از نفوذ غرب و روی کار آمدن یک حکومت مسلمان در این کشور پرداخت.

چکیده: هدف: این پژوهش در نظر دارد تا کنش های گفتاری استنادات قرآنی امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه-ای را بر اساس نظریه کنش گفتاری جان سرل تحلیل کند و به این پرسش ها پاسخ دهد که کنش های گفتاری در استنادات قرآنی امام خمینی و آیت الله خامنه ای به لحاظ کمی و کیفی چگونه است؟ و از تحلیل فراوانی و بسامد این کنش ها چه نتایجی حاصل می شود؟ روش پژوهش: این پژوهش بر اساس روش پژوهش ترکیبی است . یافته ها: بیشترین کنش های گفتاری در استنادات قرآنی امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه ای بسته به نوع گفتمان جامعه متفاوت بوده است به طوری که بیشترین کنش گفتاری مستقیم در استنادات امام خمینی(ره) به آیات قرآن کریم در بین سالهای 1348 تا 1357، مربوط به کنش های ترغیبی است که در جهت ترغیب مسلمانان به مبارزه با پهلوی، از این کنش گفتارها استفاده کردند. به طوری که 48.46 درصد کل کنش گفتارها به کنش ترغیبی اختصاص داشت. ترغیب مردم به قیام، نیاز به تشریح اوضاع و توضیح داشت، از این رو 42.30 درصد از کنش گفتارهای امام(ره) به کنش اظهاری تعلق داشت. پس از انقلاب بیشترین کنش گفتاری در استنادات قرآنی امام خمینی نیز مربوط به کنش های اظهاری بود که 64.82 درصد کنش گفتارها را شامل می گردید. در دوره آیت الله خامنه ای نیز بیشترین کنشهای گفتاری در استنادات قرآنی ایشان مربوط به کنش های اظهاری است به طوری که 52.27 از کل کنشهای گفتاری ایشان را شامل می شود. نتایج: از آنجا که بیشترین کنش گفتاری بکار رفته در استنادات قرآنی رهبران انقلاب اسلامی از نوع کنش اظهاری است و با توجه به بحران ها و فتنه ها و شرایط سیاسی متفاوت، بیانات رهبران انقلاب اسلامی می تواند مردم و مسئولان را در انتخاب مسیر، برخورد مناسب و اتخاذ تصمیم های مناسب، یاری دهد. از این رو، هدف اصلی امام خمینی و آیت الله خامنه ای تشریح و تبیین اتفاقات پیش آمده در طول دوره قبل و بعد از انقلاب تا سال 1398 یعنی پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی بوده است.