Sobhanifakhr Ghasem

خداوند متعال براي تربيت انسان جهت ميل به اهداف متعاليه اش شيوه هاي نابي دارد كه يكي از آن شيوه ها،تشويق و تنبيه در مقابل فضايل و رذايل اخلاقي است..از اصول مهم در تعليم و تربيت اسلامي نيز تشويق و تنبيه مي باشد و اين دو اصل به عنوان امري مسلم در تربيت اسلامي و در فرهنگ ديني و روانشناسي شناخته و پذيرفته شده است.. اين پژوهش از طريق بازشناسي آراي فقهاي اماميه و اهل سنت درباره تنبيه بدني كودك به بررسي مباني مشروعيت، شرايط و كيفيت تنبيه بدني پرداخته است. اگرچه در فقه اصل بر ممنوعيت زدن كودك است اما به طور كلي ممنوع نيست زيرا تعزير و تأديب مواردي هستند كه موجب شكستن ممنوعيت تنبيه بدني طفل شده است. هر چند بيشتر قريب به اتفاق فقها در تنبيه بدني كودك اين دو عنوان را تفكيك نكرده اند اما از آنجا كه در برخي موارد خاص به آن اشاره نموده اند از اين رو تفكيك اين دو عنوان ضروري به نظر مي رسد چه اينكه موارد، حكم، شرايط و بسياري از لوازم اين دو عنوان با هم متفاوت است و ثمرات عملي قابل توجهي در تفكيك اين دو عنوان وجود دارد. به عنوان نتيجه حاصل از تحقيق بايد گفت گرچه فقيهان دو مذهب در اصل جواز تنبيه بدني اتفاق نظر دارند ولي در جزئياتي مانند صاحبان حق تنبيه بدني كودك،اذن ولي در تنبيه توسط معلم،مادر و... اختلاف دارند.

چكيده: اين پايان نامه به جز مباحث مقدماتي (فصل اول و دوم) بر سه فصل و نتيجه گيري مشتمل است. فصل سوم پاسخ به اين سؤال است كه ملاك طيّب و خبيث بودن خوراكيها چيست؛ از آنجاكه قرآن كريم معيار حرمت خوراكيها را خبيث بودن و معيار حلال بودن آنها را طيّب بودن قرار داده، جا دارد كه بحث شود، معيار طيّب و خبيث بودن چيست. آيا خبيث و طيب را عرف و طبع سليم مشخص مي كند يا شارع؟ اين تحقيق ما را به اين حقيقت مي رساند كه خبيث يا طيب بودن برخي امور توسط طبع سليم معلوم مي شود ولي برخي ديگر، از امر و نهي شارع بدست مي آيد؛ وقتي شارع از خوردن گوشت خوك نهي مي كند كشف مي كنيم خبيث و ناگوار است، هر چند لذيذ و گوارا جلوه كند. در واقع، محدوديت درك و بينش انسان، مانع تشخيص منافع و مضارّ واقعي اشياء مي گردد. فصل چهارم پاسخ به اين سؤال است كه مصاديق انعام كدام اند؟ منشأ اين پرسش اين است كه قرآن كريم تصريح مي كند كه انعام جز آنچه تلاوت مي شود يا برخي انعام حلال است حال بايد ديد انعام به چه حيواناتي گفته مي شود. مي توان گفت در اين باره سه قول وجود دارد:1.خصوص ابل، بقر و غنم. 2. اين سه به علاوه ظبي، بقر الوحش و حمار الوحش. 3. هرچارپايي انعام است. بنا بر اين اصل، اولي اين است كه همه چارچايان حلال اند و حرمت، به بيان نيازمند است. ممكن است بررسي و تحقيق ما را به قول سوم هدايت كند. فصل پنجم پاسخ به اين پرسش است كه طعام دريايي چيست؟ قرآن مي-فرمايد: «احلّ لَكُم صَيدُ البَحرِ وَ طَعامُهُ ....» مقصود چه نوع طعامي است. گروهي از مفسّران و فقهاي غير امامي به استناد اطلاق آيه مي گويند هر حيوان دريايي حلال است ولي مفسران و فقيهان امامي مي گويند آيه در مقام بيان نيست و اطلاق ندارد و براي بيان به سنّت و حديث نيازمنديم و سنّت تنها ماهي فلس دار را حلال دانسته و برخي هم نظير صاحب جواهر مي گويند آيه با توجه به قرائن و زمان نزول به ماهي فلس دار انصراف دارد.

چكيده : هدف اساسي پژوهش حاضر، شناسايي آسيب هاي آموزش احكام در تدوين كتب دين وزندگي در دورۀ متوسطه مي باشد. نوع اين تحقيق توصيفي– تحليلي است و ابزارهاي گردآوري مطالب كتاب، مقالات و آراي كارشناسان مي باشد. بررسي موضوعِ بازنگري در تدوين كتب دين وزندگي، براساس تفكيك جنسيتي با نياز هاي فقهي هر دورۀ سني مي باشد. دراين پايان نامه نقايص كتب دين و زندگي در مقطع متوسطه ارزيابي گرديده است كه برخي از آنها به شرح زير مي باشد. احكام فقهي مورد نيازاين مقطع در كتاب تدوين نشده است، در برخي دروس تعداد آيات زياد بوده و بعضاً با متن درس همخواني ندارد. حجم مطالب نسبت به ساعات تدريس زياد، خسته كننده و ملال آور است. مطالب برخي دروس پيچيده و مبهم بيان گرديده است. عناوين در برخي دروس زياد و داراي بارش اطلاعاتي است و جاي ذكر نمونه هايي از سبك زندگي ديني در متن درس خالي است. مطالب فقهي كه مورد نياز دانش آموز است پيشنهاد شده است كه در قالب عناوين جايگاه احكام، تقليد، مطهِّرات كه شامل وضو، غسل و تيمم در سال اول ذكرشده است. در سال دوم بحث نماز، روزه، ماليات، خمس و زكات، امر به معروف ونهي از منكر جايگزين گرديده است. در سال سوم مطالب جايگزين شده عباتند از: جهاد و دفاع، خوراكي هاي حلال،كتاب النكاح كه شامل احكام نگاه كردن، ازدواج و شرايط آن و افزايش مهارت هاي شناختي نسبت به همسران و نگاهي اجمالي به رابطه اخلاق واحكام دارد. بايد توجه نمود كه آموزش فقه در دورۀ دبيرستان يك مدل و يك نظريه بسيار مهم در تربيت ديني مي باشد. آموزش و پرورش براي رهايي از كلاف سردرگم تربيت ديني كودكان و نوجوانان ناگزيراست رويكردي جدي به آموزش احكام و رابطۀ احكام با اخلاق داشته باشد. تربيت مطلوب، تربيتي است كه به همۀ ابعاد وجودي انسان توجه داشته و همۀ فعاليت هاي آموزشي نيز متوجۀ اين هدف مهم باشد.

چكيده: مهم ترين علل مخالفت انديشمندان مسلمان با عرفا در اين است كه عرفا پاي بند به دين اسلام نيستند. امّا خودِ عرفا از چنين نسبتي تبرّي جسته و مدّعي هستند كه حقايق اسلامي را بهتر از ديگران درك كرده اند و يك مسلمان واقعي اند. چگونگي عدول برخي از عرفا از ظواهر شرع نياز به شرح دارد، به اين معني كه عرفا با افعال و اقوال خود از محدودۀ شريعت خارج شده و خلاف ظاهر سخن مي گويند و موجب اعتراض فقيهان مي گردند. روشن است كه مهم ترين منابع فقها كتاب و سنّت است امّا از آن جا كه شارع براي فهم اين ها، راه ويژه اي را پيشنهاد نكرده، راه همان، شيوۀ عقلا و عرف است كه فقها هم به ظاهر تمسّك مي جويند. از سوي ديگر عرفا مطالبي را به شرع و دين نسبت مي دهند كه خلاف ظاهر و برداشت فقيهان است مثل تاويلات عرفا. پس از مطرح كردن مسائل مختلف چنين نتيجه گيري مي شود كه: با اين كه فقها اشكال مي كنند امّا لزوماً به اين معني نيست كه سخن عارفان كاملاً مردود باشد چون زبان عرفان غير از زبان عرفي است و عدم درك همين مسئله سبب اختلاف شده است. مهم ترين مسئلۀ اختلاف برانگيز غنا و سماع است، پس اشكال فقها را مطرح كرده و بيان مي كنيم كه منظور از غناي حرام كدام است. پس از آوردن مجموع مطالب چنين نتيجه گيري مي كنيم كه: در مواردي كه تحقّق غنا معلوم باشد بايد از آن دوري كرد و در موارد مشكوك نيز، اجتناب كردن بهتر است چون، احتياط راه نجات است و در مبحث سماع، فقهاي متشرّع در مذهب شيعه اكثراً سماع را به عنوان غنا حرام دانسته، امّا در مقابل برخي از عرفا نه تنها سماع را مباح مي دانند بلكه گروهي از آن ها سماع را واجب مي دانند. هدف از ارائه اين پايان نامه اين است كه چنين پژوهش هائي مي تواند به شفاف سازي دو مشرب فقهي و عرفاني كمك كرده و همين طور در رفع منازعه بين فقها و عرفا اثرگزار است.

چكيده از جمله مسائلي كه در فقه مطرح بوده و داراي آثار عملي مي باشد حرمت اعانه بر اثم است.اين مسئله كه اعانه بر اثم حرام است يا خير از قديم الايام در بين فقها مطرح بوده و اكثر قريب به اتفاق آنها به حرمت اعانه بر اثم نظر داده اند. ازجمله فقهايي كه به حرمت اعانه بر اثم نظر داده امام خميني است كه به حكم عقل و آيه «ولا تعاونو» و ادله نهي از منكر استدلال نموده است و به اشكالهايي كه در اين زمينه مطرح بوده پاسخ داده است.در قبال اين نظر آيت الله خويي از معاصرين ، حرمت اعانه بر اثم را نپذيرفته و معتقد است اعانه بر اثم حرام نيست.ايشان به رواياتي كه به جواز فروش انگور به كسي كه خمر مي سازد و رواياتي از اين دست استدلال نموده و آيه «لا تعاونو» را بر حرمت اشتراك بر اثم حمل كرده و شامل اعانه بر اثم نمي داند و روايات و ادله ديگر را توجيه نموده است.بر هر يك از قول به حرمت و عدم حرمت ثمراتي مترتب مي شود كه در فصول پايا نامه به آنها اشاره شده است.

مجازات تبعيد از جمله مجازات هاي محدود كننده ي آزادي اشخاص است كه با حبس و زنداني نمودن كه آزادي اشخاص را به طور كامل از ميان مي برد تفاوت دارد. در اين نوع عقوبت مرتكبين برخي جرايم به ترك اجباري محل سكونت يا محل وقوع و ارتكاب جرم با در نظرگرفتن مسافت مشخصي با صدق عنوان غربت تبعيد و به مدت يك سال در برخي جرائم منافي عفت و اخلاق حسنه مانند زنا و يا به طور هميشگي درجرم محاربه ملزم مي گردند. اين عقوبت در فقه اماميه واهل تسنن به دليل آيه 33 سوره مائده « او ينفوا من الارض » واحاديث صحيحه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) و روايات متواتر از ائمه اطهار (عليهم السلام) و صحابه پيامبر و سيره ي مسلمين و اجماع فقهاي فريقين اثبات مي گردد. جرائم حدي مانند زناي غير محصن، قيادت و محاربه در فقه اماميه مستوجب عقوبت تبعيد شده و در فقه عامه جرائم حدي زنا و محاربه و برخي جرايم تعزيري مانند: مخنث بودن وتشبيب مستوجب عقوبت تبعيد مي باشند. در اين نوشته با استفاده از روش تحليلي ـ توصيفي و مراجعه به منابع مكتوب، اقوال وآراء فقهاي مذاهب اسلامي را مورد نقد و بررسي قرار داده ايم اميد است نتيجه به دست آمده بتواند در رسيدگي به دعاوي مرتبط با اين مسأله مورد استفاده قرار بگيرد