فرهاد سراجی

چکیده: هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی برنامه درسی پرورش صلاحیت‌های کارآفرینی فناورانه برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی می‌باشد. جهت نیل به این منظور، از رویکرد پژوهش آمیخته (کیفی - کمی) استفاده شده است. ابتدا برای طراحی الگوی برنامه درسی با استفاده از روش مرور سیستماتیک 47 منبع معتبر تا سال 2023 با استفاده از چک لیست پریسما بررسی و تحلیل شد و از این طریق مبانی و ویژگی‌های عناصر اساسی برنامه درسی استخراج شد. سپس با استفاده از روش توصیفی – پیمایشی و تحلیل محتوای مقوله‌ای تصویری از وضعیت موجود برنامه درسی ترسیم شد. برای بررسی وضع موجود با استفاده از روش توصیفی – پیمایشی ، 357 نفر از معلمان استان البرز به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند‌. داده‌ها از طریق پرسشنامه محققساخته جمع‌آوری شد. روایی محتوایی ابزار (73/0) و پایایی با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 96/0 به دست آمد. شاخص‌های میانگین، انحراف استاندارد و تی تک نمونه‌ای در تجزیه و تحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار گرفته شد. نتایج نشان داد که از دیدگاه معلمان وضعیت فعلی برنامه درسی پرورش صلاحیت کارآفرینی فناورانه در مقطع دوم ابتدایی بالاتر از متوسط است. سپس از طریق روش تحلیل محتوای مقوله‌ای به بررسی کتاب‌های درسی ریاضی، علوم، فارسی، نگارش، مطالعات و کار و فناوری پرداخته شد و واحد تحلیل جمله و تصویر و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها فراوانی و درصد فراوانی بود. میزان توافق متخصصان با پژوهشگر در تحلیل محتوا (80/0) محاسبه شد و نتایج نشان داد که کتاب‌های مطالعات اجتماعی بیشترین توجه را به مولفه‌های برنامه درسی پرورش صلاحیت‌های کارآفرینی فناورانه دارند و در کتاب‌های ریاضی به این مولفه‌ها توجه کمتری شده است. در نتیجه با استفاده از روش نظری الگوی اولیه برنامه درسی در سه لایه مبانی (مبتنی بر دیدگاه عمل‌گرایی، دیدگاه سازنده‌گرایی تحول‌آفرین اجتماعی و دیدگاه بازسازی اجتماعی)، نظریه پشتیبان برنامه درسی (نظریه مبتنی بر شایستگی) و ویژگی‌های عناصر اساسی برنامه درسی (اهداف یادگیری، محتوا و منابع یادگیری، فعالیت‌های یادگیری، روش‌های یادگیری و ارزشیابی یادگیری) طراحی شد. در نهایت، الگوی اولیه طراحی شده به دو صورت درونی و بیرونی اعتباریابی شد. به منظور اعتباریابی درونی الگوی اولیه از روش CVR استفاده گردید و ضریب نسبی محتوایی توسط 10 نفر از متخصصان (83/0) محاسبه شد و مورد تایید قرار گرفت. اعتبار بیرونی با استفاده از روش شبه تجربی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر دوره دوم ابتدایی استان البرز در سال تحصیلی 1402-1401 بودند و 104 دانش‌آموز با روش نمونه‌گیری در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. آزمون محقق ساخته (عملکردی، والدسنجی و خود‌سنجی) ابزار گردآوری داده‌ها بود. میزان روایی محتوایی ابزار (79/0) و میزان پایایی با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (83/0) محاسبه شد. برای تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون شاپیرو-ویلکز، آزمون لوین و تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که اجرای برنامه درسی پرورش صلاحیت‌های کارآفرینی فناورانه بر بهبود مهارت‌‌‌های کارآفرینی فناورانه دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی تاثیر معنادار و مثبت دارد (001/0>P). در نهایت می‌توان گفت جهت حل چالش‌ها و مسائل پیچیده و میان‌رشته‌ای برنامه درسی پرورش صلاحیت‌های کارآفرینی فناورانه می‌تواند راهگشا باشد.

چکیده: پژوهش حاضر با هدف طراحی و سنجش اعتبار الگوی مطلوب برنامه‌درسی الکترونیکی برای پرورش مهارت‌های یادگیری خودرهیاب در دانشجویان پزشکی انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای بود. انجام پژوهش براساس رویکرد پژوهش آمیخته طرح‌ریزی و از راهبرد طرح پژوهش اکتشافی متوالی بهره گرفته شد. در بخش کیفی پژوهش برای پاسخ به سوال اول تا پنجم از روش مرور سیستماتیک از نوع تلفیقی استفاده گردید. در بخش کمی پژوهش نیز که شامل(سوال ششم و هفتم) پژوهش می‌شود، از روش پیمایش از خبرگان و طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی(پنج سوال اول) شامل پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده مرتبط در بازه زمانی 1391 تا 1401 برای پژوهش‌های داخلی و 2013 تا 2023 به زبان انگلیسی برای پژوهش‌های خارجی می‌باشد. جهت مشخص کردن پژوهش‌ها، در پایگا‌های اطلاعاتی داخلی مانند پایگاه مجلات تخصصی نور(نورمگز)، بانک اطلاعات نشریات کشور(مگیران)، مرجع دانش (سیویلیکا)، پایگاه گنج، و موتور جستجوی علمی فارسی‌(علم نت) و پایگاه‌های خارجیIJET ، وGoogle scholar ،Eric ،Scopus ،Science direct جستجوی نظام‌مند با استفاده از ترکیب کلمات کلیدی مرتبط با موضوع مورد مطالعه صورت گرفت و پس از بررسی نهایی متن کامل پژوهش‌ها در نهایت تعداد 28، 36، 30 و 54 پژوهش در رابطه با سوالات پژوهش واجد شرایط تحلیل شدند. در بخش کمی جامعه آماری برای سوال پنجم، متخصصین برنامه درسی، یادگیری الکترونیکی و مهارت خودرهیابی بودند که شرط انتخاب آنان تمایل به شرکت در پژوهش و دارا بودن حداقل دو مقاله علمی، کتاب یا دو مقاله کنفرانسی در این حوزه بود که به روش در دسترس انتخاب شدند. همچنین جامعه پژوهش برای مرحله اعتباریابی به شیوه طراحی و اجرای دوره آموزشی(سوال هفتم) نیز شامل کلیه دانشجویان پزشکی دانشگاه آزاد واحد همدان بودند که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس90 نفر از آنان انتخاب و از میان آنان 30 نفر در گروه کنترل، 30 نفر دیگر در گروه آزمایش 1 و 30 نفر دیگر نیز در گروه آزمایش2 بصورت تصادفی جای گرفتند که به گروه آزمایش اول به صورت مستقل 16 جلسه عناصر برنامه درسی خودرهیابی(اهداف، محتوا، روش، فعالیت‌های یادگیری و ...) ارائه شد همچنین گروه آزمایش دوم نیز در قالب درس تلفیقی مهارت خودرهیابی در درس روش تحقیق تحت آموزش 16 جلسه‌ای موردنظر قرار گرفتند اما گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. جمع‌آوری داده‌های کیفی از طریق بررسی اسناد و داده‌های کمی با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته انجام گرفت که ابزار بخش کیفی پژوهش اسناد مرتبط با پژوهش بود و جهت جمع‌آوری داده‌های کمی نیز از پرسشنامه هشت مولفه‌ای«خودرهیابی دانشجویان پزشکی در برنامه‌های درسی الکترونیکی» و پرسشنامه«تعیین اعتبار الگوی برنامه درسی الکترونیکی پرورش مهارت یادگیری خودرهیابی از متخصصین» استفاده شد. برای اطمینان از روایی و پایایی داده‌های کیفی از بررسی چهار معیار ارائه شده توسط گوبا و لینکلن (2000) یعنی اعتبار، انتقال‌پذیری، اطمینان‌پذیری و تاییدپذیری استفاده شد. برای بررسی روایی و پایایی بخش کمی پژوهش نیز از روایی محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن در هر مولفه مولفه بیشتر از 70/0 به دست آمده که نشان دهنده پایایی مطلوب است. در ادامه جهت تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش کدگذاری تحلیل مضمون استفاده و در مرحله ششم و هفتم پژوهش که به شیوه کمّی انجام گرفته جهت تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی مانند؛ CVR و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی بن فرونی استفاده شد. یافته‌های به دست آمده از سوال اول نشان داد براساس نوع نگاه معرفت شناختی که در هریک از مفاهیم 81 گانه احصائی از مضمون‌های باز حاکم است می‌توان آنها را در 6 مبنای معرفت شناختی رئالیسم، گزیستانسیالیسم، نسبیت گرایی، ارتباط گرایی، هستی شناسی و عملگرایی تقسیم نمود که براساس فرایند کدگذاری انتخابی، مفاهیم معرفت شناختی پرورش مهارت‌های یادگیری خودرهیابی در برنامه درسی الکترونیکی براساس ماهیت معرفت به سه مقوله‌های اصلی؛ اثبات گرایی، تعبیری و تفسیری و انتقادی و رهایی بخش طبقه‌بندی گردید. در مورد سوال دوم یافته‌ها نشان داد که نظریه‌های حمایت کننده از برنامه‌های درسی الکترونیکی برای پرورش مهارت خودرهیابی را می‌توان براساس آموزه‌های آن‌ها و تمرکز و تاکیدی که روی موضوعات مختلف دارند در سه طبقه اصلی نظریات زمینه محور، اجتماع‌محور و فرد محور طبقه بندی کرد. نظریات زمینه‌محور به تحلیل مفاهیم بنیادی و واکاوی زمینه یادگیری می‌پردازند. نظریات اجتماع‌محور با تمرکز بر فعالیت‌های گروهی به بررسی ویژگی‌های و پیامدهای گروه‌ها در فضا‌های االکترونیکی مانند شبکه‌های اجتماعی و ... مبادرت می‌ورزند و نظریات فرد محور برخلاف نظریات اجتماع‌محور، محوریت اصلی آن‌ها فرد است و به بررسی انگیزه‌ها، دل بستگی‌ها و شخصیت فرد می‌پردازند. سوال سوم نیز تصریح نمود تفسیر مفاهیم پایه‌ای عناصر برنامه درسی الکترونیکی به مفاهیم سازمان دهنده و فراگیر، مبین آن است که ویژگی‌های عناصر برنامه درسی الکترونیکی برای پرورش مهارت‌ یادگیری خودرهیاب در دانشجویان شامل 80 مفهوم پایه‌ای، 8 مفهوم سازمان دهنده و 1 مفهوم فراگیر می-باشد که در فصل چهارم به تفصیل ارائه شده است. نتایج به دست آمده از سوال چهارم نیز براساس فرایند کدگذاری انتخابی ابزارهای الکترونیکی نشان می‌دهد که می‌توان ابزارهای موردنظر را براساس ماهیت رسانه‌ای به چهار مقوله اصلی؛ ابزارهای ابزارهای جستجوی منابع، ابزارهای ارتباط و مشارکت، ابزارهای مدیریت و ارائه محتوا و موک‌ها طبقه‌بندی نمود. یافته به دست آمده از سوال ششم و هفتم نیز نشان داد اعتبار کلی الگوی برنامه درسی حاضر از نگاه متخصصین از اعتبار لازم 77/0برخوردار است. همچنین نتایج تحلیل کووارانس و آزمون تعقیبی بن فرونی نیز نشان داد استفاده از برنامه آموزشی تدوین شده، بر اساس طرح آموزش مستقل خودرهیابی و گروه طرح آموزش خودرهیابی از طریق روش تحقیق بر افزایش نمرات خودرهیابی در مرحله پس آزمون تاثیر دارد‌(001/0=Sig). همانگونه که مجذور اتا نشان داد طرح آموزش مستقل خودرهیابی و گروه طرح آموزش خودرهیابی از طریق روش تحقیق موجب 1/90 درصد تغییرات خودرهیابی شده‌اند. در نهایت یافته آزمون تعقیبی نیز روشن ساخت در متغیر خودرهیابی بین گروه طرح آموزش مستقل خودرهیابی و گروه طرح آموزش خودرهیابی از طریق روش تحقیق تفاوت معنادار است (01/0>p) بدین صورت که طرح آموزش خودرهیابی از طریق روش تحقیق نسبت به طرح آموزش مستقل خودرهیابی بر میزان مهارت خودرهیابی دانشجویان موثرتر بوده است.

هدف این پژوهش ارائه الگوی برنامه ‍ درسی پرورش خودآگاهی برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی بر اساس روش ترکیبی (کیفی و کمی) بود. در بخش کیفی از روش استنتاجی فرانکنا مبانی خودآگاهی استنباط گردید. با استفاده از روش کمی تحلیل محتوای مقوله ای کتب درسی( فارسی، هدیه های آسمان و مطالعات اجتماعی)، کتب راهنمای معلم این دروس و اسناد بالادستی (سندتحول بنیادین و سند برنامه درسی ملی)تحلیل گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، بیشترین نوع خودآگاهی در سه کتاب درسی دوره دوم ابتدایی، مربوط به خودآگاهی هیجانی می باشد. درکتاب هدیه های آسمان پایه ششم نسبت به کتب دیگر به خودآگاهی معنوی توجه بیشتری شده است. در مجموع تجزیه و تحلیل محتوای کتاب های راهنمای معلم نشان داد که در کتب راهنمای معلم بیشترین میزان توجه به خودآگاهی هیجانی می باشد. در محتوای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در بخش مبانی انسان شناسی، بیشترین توجه به خودآگاهی عقلانی و در بخش اهداف بیشترین توجه به خودآگاهی فیزیکی و معنوی شده است. دربخش اهداف سند برنامه درسی ملی بیشترین توجه به خودآگاهی هیجانی و کمترین توجه به خودآگاهی فیزیکی بوده است. جهت پاسخگویی به سوال سوم از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. با استفاده از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته، ماهیت و ویژگی های برنامه درسی(هدف، محتوا، روش تدریس، شیوه ی ارزشیابی)استخراج گردید. اعتبار داده های کیفی با استفاده از معیارهای تاییدپذیری و اطمینان پذیری تعیین شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کیفی از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. در بخش کمی برای تعیین اعتبار الگو ار روش CVR استفاده شد. نتایج نشان داد مبانی خودآگاهی شامل ارتباط نفس و بدن، تکامل و تعالی نفس، غیریت (دیگری)، معنوی و عقلانی بودند. تعریف خودآگاهی ، بیان خودآگاهی، آگاهی از نقاط قوت و ضعف، آشنایی با رفتارهای فردی و اجتماعی متناسب با جنسیت خود ، توانایی انتخاب هدف، تعریف مفاهیم عزت نفس و خودپنداره، بکارگیری روش های افزایش عزت نفس مهمترین اهداف برنامه درسی پیشنهادی هستند. محتوای برنامه درسی پرورش خودآگاهی در برگیرنده تعریف خودآگاهی، اهمیت خودآگاهی، چگونگی آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود، رفتارهای فردی و اجتماعی متناسب با جنسیت، نقش اهداف در پیشبرد زندگی، انتخاب هدف در زندگی، چگونگی شناخت ارزش ها و اعتقادات، خودپنداره و عزت نفس، ر

هدف این پژوهش ارائه الگوی برنامه درسی سلامت مطلوب برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی بر اساس روش ترکیبی اکتشافی بود. جامعه آماری سوال اول را مجموعه ای از متخصصان تشکیل می دهد که دارای حداقل مدرک کارشناسی ارشد و حداقل یک مقاله در مورد آموزش سلامت باشند که 22 نفر بودند. برای تعیین حجم نمونه سوال اول، 12 خبره از طریق نمونه گیری ملاک محور انتخاب شدند از روش تحلیل مضمون، برای تجزیه و تحلیل این سوال استفاده شد. جامعه آماری سوال دوم شامل کلیه کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی (پایه های چهارم، پنجم و ششم)، کتاب راهنمای معلم هدیه های آسمان (پایه چهارم)، کتاب راهنمای معلم مطالعات اجتماعی (پایه پنجم) است. کتاب راهنمای معلم کار و فناوری (پایه ششم)، کتاب راهنمای معلم علوم تجربی (پایه ششم) و تحلیل محتوای سند تحول بنیادین بود. برای انتخاب نمونه از روش سرشماری استفاده شد و حجم نمونه برابر با حجم جامعه بود. ابزارهای مورد استفاده در این بخش شامل چک لیست تحلیل محتوا بود. نتایج نشان داد که در بین کتب دوره دوم ابتدایی بیشترین توجه مربوط به کتاب مطالعات اجتماعی بوده است کتاب کلاس پنجم پرتکرارترین کتاب بوده است. در مجموع، تجزیه و تحلیل محتوای کتابهای راهنمای معلم نشان داد که راهنمای معلم مطالعات اجتماعی بیشترین میزان توجه به مولفه های برنامه درسی سلامت را داشته است. تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نشان داد که به طور کلی برای تحلیل محتوای سند تحول آموزش و پرورش 124 بار به مولفه های برنامه درسی سلامت اشاره شده است که بیشترین مورد برای سلامت اجتماعی و کمترین مورد برای مولفه سلامت جسمانی است. همچنین برای بررسی سوال دوم از روش پیمایشی برای سنجش دیدگاه دانش آموزان و معلمان استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان مقطع دوم ابتدایی استان البرز به تعداد 42145 و جامعه معلمان استان البرز جامعه آماری معلمان شامل تمامی معلمان دوره دوم ابتدایی با تعداد1512 نفر بود. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و طبقه ای وجدول نمونه گیری کرجسی و مورگان تعیین شد. بر این اساس، حجم نمونه دانش آموزان 380 نفر و حجم نمونه معلمان 306 نفر بود. ابزار گردآوری داده ها شامل دو پرسشنامه محقق ساخته، «بررسی وضعیت موجود برنامه درسی سلامت از نظر دانش آموزان » و « بررسی وضعیت موجود برنامه درسی سلامت ا

چکیده: پیشینه و اهداف: اهمیت آموزش سواد رسانه ای به کودکان در برنامه های آموزشی بسیاری از مدارس دنیا و خلاهای موجود در آموزش سواد رسانه ای کشور ایران، از جمله پایین بودن سطح میزان سواد رسانه ای دانش آموزان و تاکید صرف بر رویکرد انتقادی در پردازش پیام های رسانه ای و عدم توجه بر نحوه ی دسترسی، استفاده و تولید و اشتراک گذاری رسانه ها در دوره ی ابتدایی از جمله دلایلی است که ضرورت ارائه ی الگوی آموزش سواد رسانه ای در دوره ی دوم ابتدایی را آشکار می کند. از سوی دیگر می توان بر تاثیر مثبت آموزش سواد رسانه ای در انتخاب و استفاده ی هوشمندانه از رسانه ها در بین کودکان اشاره داشت. همین طور با توجه به تاکید پژوهش های مختلف بر استفاده از روش های یادگیرنده محور مبتنی بر الگوهای پردازش اطلاعات و یادگیری اجتماعی در آموزش سواد رسانه ای، این مساله مطرح می شود که عناصر برنامه درسی آموزش سواد رسانه ای چه ویژگی هایی دارند؟ و اعتبار آن ها به چه میزان است؟ هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های عناصر برنامه درسی سواد رسانه ای دوره ی دوم ابتدایی بود. روش ها : این پژوهش با روش ترکیبی (کیفی و کمی) انجام گرفت. در مرحله ی اول جهت شناسایی ویژگی های برنامه درسی آموزش سواد رسانه ای دوره ی دوم ابتدایی از روش کیفی سنتز پژوهی (فراتحلیل کیفی)، در مرحله ی بعد جهت بررسی نظر متخصصان از روش توصیفی- پیمایشی و در بررسی میزان تاثیر اجرای برنامه از طرح شبه تجربی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و آزمایش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش سه گروه تشکیل بودند. الف) پژوهش های انتشار یافته در حوزه ی آموزش سواد رسانه ای در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی بود که از این تعداد، 18 سند (مقاله) مرتبط در حوزه ی سواد رسانه ای به صورت هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ب) در بخش اعتبار سنجی اولیه طرح نیز، 20 نفر از متخصصان به صورت هدفمند (با معیار تخصص و تجربه در حوزه ی آموزش سواد رسانه ای) از جامعه ی آماری مدرسان و متخصصان برنامه ریزی درسی حوزه های سواد رسانه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ج) در بخش کمی جامعه ی آماری شامل دانش آموزان دوره ی دوم ابتدایی شهر همدان در سال تحصیلی 99-1398 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، 3 کلاس و درمجموع 95 دانش آموز دختر پایه ششم به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. جهت تجزی

این پژوهش با هدف ارائه الگوی ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی با رویکرد آمیخته با طرح اکتشافی انجام شد. برای بررسی سوال اول پژوهش مبنی بر ارائه عناصر الگوی ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی، عناصر نه گانه کلاین به عنوان مبنای عناصر الگوی ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات انتخاب گردید. برای بررسی سوال دوم پژوهش مبنی بر ملاکهای الگوی ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی با مراجعه به ادبیات پژوهش، تحلیل سند تحول بنیادین و معلمان و مدیران به عنوان افراد صاحب تجربه بررسی و شناسایی گردید و در قالب پرسشنامه به متخصصان ارائه شد تا مولفه های ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات به تائید متخصصان برسد. مشارکت کنندگان این سوال در بخش افراد صاحب تجربه، شامل معلمان و مدیرانی است که دارای مدرک حداقل کارشناسی ارشد بوده در زمینه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات حداقل چهار مهارت ICDL و دو سال سابقه تدریس در مدارس هوشمند داشتند که تعداد آن ها 21 نفر می باشد. میدان پژوهش شامل 15 مدیر و معلم صاحب تجربه، ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختارمند و از روش تحلیل کولایزی استفاده شد. در بخش مقالات، مقالاتی که از سال 1999 تا سال 2019 در Normagez, Magiran و Google Scholarو سایتهای معتبر داخلی چاپ شده می باشد. میدان پژوهش شامل 35 مقاله، ابزار جمع آوری اطلاعات مرور سیستماتیک و از روش تحلیل سنتز پژوهی استفاده شد. دربخش تحلیل سند تحول بنیادین شامل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی بود که با استفاده از روش سرشماری اطلاعات جمع آوری و با روش تحلیل محتوی مقوله ای تجزیه و تحلیل گردید. در بررسی اعتبار ملاک های ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی از متخصصان برنامه ریزی درسی و تکنولوژی که دارای مقاله یا کتاب در این حوزه داشتند استفاده گردید و بر اساس روش CVR برای 10 نفر متخصص ارسال گردید که حداقل روایی 62/0 مورد نیاز بود با 82/0 مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد ملاک های ارزشیابی تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی شامل: استفاده از فناوری، سازمان دهی محتوی موجود، کارآمدی و روزآمدی محتوا، دانش حرفه ای معلم، نگرش ح

خانواده، مهم ترین نهاد اجتماعی است و نقش موثری در تربیت فرزندان و انتقال فرهنگ، آداب و باورها به نسل های آینده دارد. نظام آموزشی نیز در هر جامعه ای متولی تعلیم و تربیت رسمی کودکان و نوجوانان می باشد و رسالت خود را از طریق فرایندهای برنامه ریزی دنبال می کند. اجرای برنامه های نظام تعلیم و تربیت، مستلزم مشارکت و همکاری همه ی ذی نفعان، به ویژه والدین دانش آموزان می باشد. پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباربخشی مدل مطلوب مشارکت والدین در اجرای برنامه ی درسی صورت گرفته است. این تحقیق با رویکرد کیفی و با استفاده از روش نظریه پردازی داده-بنیاد انجام شد. شرکت کنندگان بر اساس نمونه گیری هدفمند، از میان مدیران، معلمان و والدین دانش آموزان دوره ی متوسطه اول در نواحی یک و دو آموزش و پرورش شهر همدان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از ابزار مصاحبه ی نیمه ساختاریافته استفاده شده است و تا رسیدن به اشباع نظری، در نهایت 11 مدیر، هفت معلم و هفت ولی دانش آموز مورد مصاحبه قرار گرفتند. پس از پیاده سازی مصاحبه ها، اعتبار و روایی داده های کیفی از دو رویکرد بازبینی اعتبار پاسخگو و مطلعین بیرونی تایید گردید. داده های کیفی به وسیله ی کدگذاری باز، محوری و انتخابی با استفاده از روش مقایسه ای مداوم استراوس و کوربین مورد تحلیل قرار گرفتند. در مجموع 457 مفهوم، 50 مقوله و 19 مقوله ی عمده شناسایی شد و خوشه های شرایط علی، ویژگی های زمینه ای، شرایط مداخله گر، پدیده ی محوری، راهبردها و پیامدها و روابط بین آن ها در قالب مدل پارادایمی ترسیم و ارائه شد. مدل مشارکت والدین در اجرای برنامه ی درسی نشان می دهد که مقوله ی پدیده ی محوری، ادراک سه گروه مدیران، معلمان و والدین از مفهوم مشارکت والدین است. شرایط علی مشارکت والدین (استانداردهای تربیتی، ضرورت مشارکت و عوامل سازمانی)، ویژگی های زمینه ای (اعتماد، انتظارات و فرهنگ)، شرایط مداخله گر (ارتباطات، عوامل فردی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، مسئولیت پذیری تربیتی، دعوت به مشارکت و موانع مشارکت) شناسایی شد. همچنین مقوله های برنامه ریزی مشارکت، آموزش و زمینه های مشارکت به عنوان راهبردهای مشارکت والدین و مقوله های پیامدهای فردی و جمعی به عنوان پیامد مشارکت والدین در مدرسه برآورد شد.

هدف این پژوهش ارائه الگوی مطلوب برنامه درسی مجازی دانشگاه های علوم دینی بر اساس رویکرد یادگیری مشارکتی در دوره کارشناسی ارشد است. این پژوهش از نوع پژوهش های آمیخته(کمی- کیفی) انجام شد. جامعه آماری شامل اساتید، کارشناسان و دانشجویان مجازی دانشگاه های قرآن و حدیث، جامعه المصطفی و امام خمینی بود. جامعه آماری دانشجویان حدود 1950 نفر بودند. نمونه گیری دانشجویان بر اساس نمونه گیری طبقه ای و حجم نمونه آن با استفاده از جدول مورگان حدود 315 نفر تعیین شدند. نمونه گیری اساتید و کارشناسان فنی با روش نمونه گیری ملاک محور که در مجموع 31 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته است.پایایی پرسشنامه محقق ساخته بر اساس آلفای کرانباخ بررسی شد و مقدار (83/0) بدست آمد. و نیز برای تامین اعتبار سنجی و باور پذیری از اشخاص متخصص استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های کیفی بر اساس نظریه داده بنیاد و با طی سه مرحله کد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته های این پژوهش ابتدا ویژگی های برنامه درسی مجازی با تاکید بر رویکرد یادگیری مشارکتی را آشکار ساخت. سپس با توجه به مولفه های استخراج شده وضعیت طراحی و اجرای برنامه درسی مجازی کارشناسی ارشد علوم دینی با رویکرد مشارکتی در شرایط موجود مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و همچنین ویژگی های طراحی و اجرای برنامه درسی مجازی کارشناسی ارشد علوم دینی با رویکرد مشارکتی در شرایط مطلوب نیز به دست آمد و در نهایت الگویی جهت طراحی و اجرای برنامه درسی مجازی با رویکرد یادگیری مشارکتی ارائه گردد. بخش کمی نیز با توجه به نرمال بودن داده ها از آزمون های آماری پارامتریک مثل t تک نمونه ای و t وابسته و تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. نتایج پس از تحلیل نشان داد برنامه درسی مجازی دانشگاه های علوم دینی با توجه به عناصر برنامه درسی( محتوا، منابع یادگیری، فعالیت یادگیری، روش تدریس، ارزشیابی، نظام پشتیبانی) با توجه به رویکرد یادگیری مشارکتی در شرایط مطلوبی قرار ندارد. و بین وضع موجود و وضع مطلوب تفاوت معنادار است. و نیز بر اساس یافته های کیفی مولفه های برنامه درسی با رویکرد مشارکتی در شرایط مطلوب استخراج گردید.

ین پژوهش با هدف ارائه الگوی مطلوب برنامه درسی برای توسعه حرفه ای معلمان با استفاده از ظرفیت های فضای مجازی به شیوه ی ترکیبی(کیفی وکمی) از نوع متوالی استقرایی انجام گرفت. در بخش کیفی از روش کیفی اساسی و در بخش کمی از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. یافته های سوال اول پژوهش مبنی بر تعیین انواع ظرفیت های فضای مجازی قابل کاربرد برای توسعه حرفه ای معلمان در شرایط مطلوب و یافته های سوال دوم مبنی بر تعیین چگونگی ترکیب قابلیت های فضای مجازی در الگوی توسعه حرفه ای با 10 نفر متخصص به عنوان شرکت کننده، نمونه گیری ملاک محور، ابزار مصاحبه ی نیمه ساختاریافته و تحلیل مضمون به ترتیب نشان داد که ظرفیت های فضای مجازی برای توسعه حرفه ای معلمان شامل سه دسته از ابزار های فضای مجازی یعنی ابزار های جستجو و دسترسی به اطلاعات؛تهیه و ارائه محتوا و تعامل و مشارکت می شوند و ترکیب ابزارها توسط معلمان به صورت غیرخطی و در جهت شخصی سازی است. در پاسخ به سوال سوم مربوط به اولویت بندی ظرفیت های فضای مجازی مورد استفاده معلمان در شرایط موجود با 25 معلم فعال در حوزه ی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات که با روش گلوله برفی انتخاب شده بودند مصاحبه ی نیمه ساختاریافته انجام و بعد از تحلیل داده ها با تحلیل مضمون ابزارها شناسایی شدند سپس با توجه به نتایج به دست آمده از مصاحبه ها و برای تعیین اولویت بندی ظرفیت ها یک پرسشنامه محقق ساخته سنجش میزان آشنایی و استفاده ی معلمان از امکانات فضای مجازی بین معلمان مقطع متوسطه سه شهر همدان، تهران و البرز توزیع شد. ملاک انتخاب استان های تهران و البرز این بود که این استان ها بر مبنای شاخص بین المللی توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات (IDI) به عنوان استان های برخوردار از فناوری شناخته شده اند و ملاک انتخاب استان همدان دسترسی آسان پژوهشگر به معلمان این استان بود. 354 نفر از معلمان متوسطه شهر همدان، 432 نفر از معلمان متوسطه شهر تهران و 365 نفر از معلمان متوسطه شهر البرز با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از شاخص های آمار توصیفی شامل؛ فراوانی، میانگین، درصد، نمودار، جدول و از شاخص های استنباطی شامل آزمون یومن ویتنی و فریدمن استفاده شد. این سوال در مو

این پژوهش با هدف ارائه مدل مطلوب برنامه درسی سیاسی برای دانش آموزان دوره متوسطه اول با رویکرد آمیخته با طرح اکتشافی انجام شد. جامعه آماری سوال اول پژوهش شامل متخصصانی است که دارای مدرک حداقل کارشناسی ارشد بوده در زمینه برنامه درسی سیاسی حداقل یک پژوهش انجام داده اند که تعداد آن ها در حدود 30 نفر می باشد. برای انتخاب حجم نمونه سوال اول پژوهش بر اساس روش نمونه گیری هدفمند 10 نفر متخصص انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات این سوال چک لیست بررسی اعتبار مولفه های برنامه درسی سیاسی بود. نتایج نشان داد مولفه های برنامه درسی سیاسی شامل حق طلبی و مبارزه با ظلم و ستم، دموکراسی، عدم پذیرش ذلت، عدالت، بصیرت، مسئولیت پذیری، شناسایی وظایف و مسئولیت های نهادهای مختلف سیاسی، تفکر انتقادی، آزادی، عزتمندی و سربلندی، مشارکت همه جانبه، میهن دوستی، عمل آگاهانه، استقلال و تمامیت ارضی، قدرت انتخاب، قانون مداری، تعامل بین فرهنگی و ولایت مداری می باشد. برای بررسی سوال دوم پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه آماری سوال دوم پژوهش شامل جامعه کلیه کتاب های مطالعات اجتماعی، ادبیات فارسی، آموزش مهارت های نگارشی و فرهنگ و هنر دوره متوسطه اول و کتاب راهنمای معلم مطالعات اجتماعی پایه هشتم و همچنین محتوای سند تحول بنیادین آموزش وپرورش می باشد. برای انتخاب نمونه از روش سرشماری استفاده شده و لذا حجم نمونه با حجم جامعه برابر می باشد. ابزار مورد استفاده در این بخش شامل ابزارهای فهرستی تحلیل محتوای کتاب های درسی و سند تحول بنیادین می باشد. نتایج تحلیل محتوی کتاب های درسی نیز نشان داد که در کتاب های مطالعات اجتماعی بیشترین توجه به مولفه های برنامه درسی شده است که در مجموع، مولفه شناسایی وظایف و مسئولیت های نهادهای مختلف سیاسی از بیشترین و مولفه های عزتمندی و سربلندی از کمترین فراوانی برخوردارند. تحلیل تصاویر کتاب های درسی نیز نشان داد که در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول بیشترین توجه به مولفه های برنامه درسی سیاسی شده است که مولفه تعامل بین فرهنگی از بیشترین و مولفه های دموکراسی، عزتمندی و سربلندی، بصیرت و تفکر انتقادی، از کمترین میزان تاکید برخوردار بوده اند. در کتاب راهنمای معلم مطالعات اجتماعی پایه هشتم دوره متوسطه دو مولفه مسئولیت پذیری و شناسایی وظایف و مسئولیت های نهادهای مختلف سیاسی از

چکیده: هدف از پژوهش حاضر، ارئه الگوی برنامۀ درسی روایت پژوهی جهت توسعۀ حرفه ای دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان بود. این پژوهش به شیوه ترکیبی(کمی و کیفی) انجام گرفت. در بخش کمی از طرح شبه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش استفاده شد و در بخش کیفی از روش سنتزپژوهی و پدیدارشناسی استفاده شد. سوالات پژوهش شامل: 1. الگوی برنامۀ درسی روایت پژوهی برای توسعۀ حرفه ای دانشجومعلمان دارای چه ویژگی هایی است ؟ 2. اعتبار این الگو به چه میزان است؟ تجارب دانشجومعلمان از الگوی برنامه درسی روایت پژوهی چیست؟ و فرضیه ها شامل: 1) برنامه درسی روایت پژوهی، روی دانش دانشجومعلمان تاثیر دارد. 2) برنامه درسی روایت پژوهی، روی مهارت دانشجومعلمان تاثیر دارد. 3) برنامه درسی روایت پژوهی، روی نگرش دانشجومعلمان تاثیر دارد. جامعه آماری در بخش ارائه الگو شامل 210 مورد محتوای مرتبط با روایت پژوهی در پایگاه های علمی معتبر بود که از بین آن ها در مجموع 40 سند (شامل مقاله، پایان نامه و کتاب) در حوزه روایت پژوهی و توسعه حرفه ای معلم به صورت هدفمند به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. جامعه پژوهش در بخش اعتبارسنجی اولیه طرح، مدرسان کارورزی دانشگاه فرهنگیان و متخصصان برنامه ریزی درسی بودند که از بین متخصصان برنامه ریزی درسی 10 نفر به صورت هدفمند، و از بین مدرسان کارورزی نیز به صورت هدفمند 10 مدرس مجرب انتخاب شدند (معیار انتخاب متخصصان برنامه ریزی درسی، تخصص آن ها و پژوهش های انجام شده آن ها در حوزه تربیت معلم فکور و روایت پژوهی بوده است و معیار انتخاب مدرسان کارورزی نیز تجربه، تخصص، و رشته تحصیلی آن ها بوده است). جامعه پژوهش در بخش کمی و در مرحله اجرای الگو شامل دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان همدان در پردیس شهید باهنر همدان بودند که از بین این جامعه، از طریق نمونه گیری خوشه ای، دانشجومعلمان ترم 4 رشته آموزش ابتدایی (200 نفر) به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند، در مرحله بعد از میان این گروه، به صورت هدفمند، دانشجویانی که درس توسعه حرفه ای 1 و کارورزی1 را همزمان انتخاب کرده بودند، انتخاب شدند (دو گروه) که به تصادف یک گروه 42 نفره در گروه آزمایش و یک گروه 40 نفره در گروه کنترل جای گرفتند. در بخش کیفی اجرای الگو، گروهی که قرار بود الگوی برنامه درسی روایت پژوهی را اجرا کنند، به عنوان نمونه مورد بررسی